در هر شبکه‌ای، پایداری و امنیت تنظیمات نقش حیاتی دارد. در روترهای MikroTik که از سیستم‌عامل RouterOS استفاده می‌کنند، تنظیمات معمولاً شامل پیکربندی‌های حساس مانند آدرس‌های IP، قوانین فایروال، کاربرها، VPNها، NAT و QoS است.
از دست رفتن این داده‌ها – به دلیل ارتقا، خرابی سخت‌افزار، یا خطاهای انسانی – می‌تواند عملکرد شبکه را مختل کند.
به همین دلیل، تهیه‌ی نسخه پشتیبان (Backup) و دانستن نحوه‌ی بازیابی (Restore) تنظیمات، از ضروری‌ترین مهارت‌ها برای هر مدیر شبکه است. نقش حیاتی در انتقال امن و پایدار داده‌ها دارند. اتصال صحیح روتر به سوئیچ سیسکو باعث می‌شود عملیات بکاپ و بازیابی تنظیمات RouterOS با امنیت و سرعت بیشتری انجام شود و خطر از دست رفتن داده‌ها به حداقل برسد.
در این مقاله، گام‌به‌گام نحوه بکاپ‌گیری و بازیابی تنظیمات در RouterOS را بررسی می‌کنیم و تفاوت روش‌های مختلف را توضیح می‌دهیم.
تفاوت بین Backup و Export در RouterOS
در RouterOS دو روش اصلی برای پشتیبان‌گیری وجود دارد:
ویژگی | Backup داخلی (.backup) | Export تنظیمات (.rsc) |
نوع فایل | باینری (غیرقابل‌ویرایش) | متنی (قابل‌ویرایش) |
شامل رمزها | بله | خیر |
سازگاری نسخه | فقط نسخه‌های مشابه RouterOS | قابل‌استفاده در نسخه‌های مختلف |
کاربرد اصلی | بازیابی سریع همان دستگاه | انتقال تنظیمات یا بررسی دستی |
امنیت فایل | نیازمند رمزگذاری برای امنیت بیشتر | قابل مشاهده با ویرایشگر متنی |
دستورات مرتبط | system backup save و system backup load | export و import |
روش اول: بکاپ داخلی (Backup File)
روش ساده و سریع برای تهیه نسخه پشتیبان از کل سیستم RouterOS است.
این روش تمامی تنظیمات ازجمله رمزهای عبور را ذخیره می‌کند.
مراحل در محیط گرافیکی (Winbox یا WebFig)
از منوی Files گزینه Backup را انتخاب کنید.
نامی مناسب برای فایل وارد کنید.
در بخش Password یک رمز قوی تعیین کنید تا امنیت فایل حفظ شود.
روی Backup کلیک کنید.
فایل با پسوند .backup در لیست فایل‌ها ایجاد می‌شود.
فایل را به رایانه‌ی خود دانلود و در محل امن نگهداری کنید.
مراحل در ترمینال
برای بکاپ از طریق ترمینال RouterOS، از دستور زیر استفاده کنید:
/system backup save name=mybackup password=MySecurePass
برای مشاهده لیست بکاپ‌ها:
/system backup print
روش دوم: خروجی متنی تنظیمات (Export)
در این روش، RouterOS تنظیمات را در قالب یک فایل متنی با فرمت .rsc ذخیره می‌کند.
این فایل قابل‌ویرایش است و برای انتقال تنظیمات به دستگاه دیگر بسیار کاربردی می‌باشد.
مراحل بکاپ Export در ترمینال
/export file=config_backup
فایل با نام config_backup.rsc در منوی Files ذخیره می‌شود.
می‌توانید آن را دانلود کرده و با یک ویرایشگر متنی مانند Notepad باز کنید.
نکته:
اگر فقط می‌خواهید تنظیمات مربوط به یک بخش خاص (مثلاً فایروال) را بکاپ بگیرید:
/ip firewall export file=firewall_backup
بازیابی تنظیمات (Restore)
بازیابی بستگی به نوع فایل پشتیبان دارد.
نوع فایل | روش بازیابی | توضیح |
.backup | از منوی System → Backup → Restore یا دستور: /system backup load name=mybackup.backup | همه تنظیمات قبلی (شامل رمزها و کاربران) بازیابی می‌شود. |
.rsc | از منوی Files روی فایل کلیک کرده و گزینه Run Script را بزنید، یا دستور زیر را وارد کنید: import file-name=config_backup.rsc | تنظیمات به‌صورت خط‌به‌خط اعمال می‌شود. قابل‌استفاده در دستگاه‌های مختلف. |
هشدار: در هنگام بازیابی از فایل .backup، تمامی تنظیمات فعلی حذف و جایگزین می‌شود.
اگر قصد دارید فقط بخشی از تنظیمات را بازیابی کنید، از فایل .rsc استفاده کنید.
نکات امنیتی در بکاپ RouterOS
مورد | توضیح |
رمزگذاری بکاپ | همیشه برای فایل‌های .backup رمز قوی تعیین کنید تا از افشای رمزهای عبور جلوگیری شود. |
ذخیره‌سازی امن | فایل‌ها را روی رایانه یا سرور امن نگهداری کنید و از ذخیره در خود RouterOS پرهیز کنید. |
پشتیبان زمان‌بندی‌شده (Scheduled Backup) | با استفاده از قابلیت Scheduler در RouterOS می‌توانید بکاپ خودکار تنظیم کنید. |
نسخه RouterOS | قبل از بازیابی از فایل .backup مطمئن شوید نسخه RouterOS با فایل همخوانی دارد. |
تهیه نسخه‌های متعدد | بهتر است حداقل سه نسخه بکاپ از تنظیمات مهم نگهداری شود (محلی، ابری و خارجی). |
تنظیم بکاپ خودکار (Scheduled Backup)
برای خودکارسازی فرآیند بکاپ، می‌توانید یک زمان‌بندی (Scheduler) در RouterOS تعریف کنید:
/system scheduler add name=auto-backup interval=1d \
on-event="/system backup save name=auto_$(date)"
این دستور هر ۲۴ ساعت یک‌بار از تنظیمات روتر بکاپ می‌گیرد و فایل جدیدی با نام تاریخ روز ایجاد می‌کند.
جمع‌بندی نهایی
بکاپ‌گیری منظم از تنظیمات RouterOS یکی از مهم‌ترین وظایف مدیران شبکه است.
روش Backup برای بازیابی سریع همان دستگاه مناسب است، درحالی‌که Export امکان انتقال یا مستندسازی تنظیمات را فراهم می‌کند.
با رعایت نکات امنیتی، می‌توانید مطمئن باشید که حتی در بدترین شرایط نیز شبکه شما در کمترین زمان به حالت پایدار بازخواهد گشت.
سؤالات متداول
1️⃣ تفاوت بین فایل‌های .backup و .rsc در میکروتیک چیست؟
فایل‌های .backup به‌صورت باینری و کامل از کل تنظیمات روتر (شامل رمزها و کاربران) نسخه‌برداری می‌کنند و فقط روی همان نسخه RouterOS قابل بازیابی هستند.
در مقابل، فایل‌های .rsc متنی‌اند و برای انتقال تنظیمات به دستگاه یا نسخه‌ی دیگر RouterOS مناسب‌تر هستند، ولی رمزها در آن‌ها ذخیره نمی‌شود.
2️⃣ آیا می‌توان از فایل بکاپ در یک روتر دیگر استفاده کرد؟
فایل‌های .backup معمولاً مخصوص همان دستگاه هستند و در بیشتر موارد در روترهای دیگر کار نمی‌کنند.
اما فایل‌های .rsc را می‌توان در هر روتر دیگری با اجرای دستور import بازیابی کرد.
3️⃣ آیا پس از به‌روزرسانی RouterOS باید دوباره بکاپ بگیریم؟
بله
پس از هر ارتقا یا تغییر عمده در نسخه RouterOS، توصیه می‌شود بکاپ جدید گرفته شود تا در صورت بروز ناسازگاری بین نسخه‌ها بتوانید از نسخه‌ی درست بازیابی کنید.
4️⃣ چگونه می‌توان بکاپ خودکار در RouterOS تنظیم کرد؟
می‌توانید با استفاده از ابزار Scheduler در RouterOS بکاپ زمان‌بندی‌شده ایجاد کنید.
نمونه دستور:
/system scheduler add name=auto-backup interval=1d \
on-event="/system backup save name=auto_$(date)"
این دستور روزانه یک فایل بکاپ جدید با تاریخ روز می‌سازد.
5️⃣ آیا فایل‌های بکاپ شامل رمز عبور کاربران و وای‌فای هستند؟
بله، در فایل‌های .backup رمزهای عبور ذخیره می‌شوند.
اما در فایل‌های .rsc، رمزها به‌دلایل امنیتی حذف یا به شکل ستاره (****) نمایش داده می‌شوند.
بنابراین اگر می‌خواهید همه چیز دقیقاً مثل قبل بازیابی شود، از فایل .backup استفاده کنید